Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı kazanımı, Türk vatandaşlığı başvurusunun reddi ihtimalinin de bulunduğu idari bir süreçtir. Her ne kadar Türk vatandaşı ile evlilik belirli haklar tanısa da, tek başına vatandaşlık kazanımı için yeterli değildir. Bu nedenle başvurular bazı durumlarda kamu düzeni bakımından engel teşkil eden veya milli güvenlik bakımından sakıncalı görülen haller sebebiyle idarece reddedilebilir. Bu yazıda reddin temel nedenleri, idarenin takdir yetkisi, çözüm yolları ve sürecin nasıl yönetilmesi gerektiğine dair detaylı bilgiler sunulmaktadır.
Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvurusu: Temel Şartlar
Evlilik yoluyla vatandaşlık, “istisnai olarak vatandaşlığa alınma” kapsamında değerlendirilir. Türk Vatandaşlığı Kanunu ve ilgili yönetmelik çerçevesinde, başvuru sahibi için aranan temel kriterler özetle şu şekildedir:
- Evliliğin en az 3 yıldır devam ediyor olması
- Eşlerin aile birliği içinde birlikte yaşaması
- Evliliğin gerçek ve samimi olması
- Başvuru sahibinin kamu düzeni veya milli güvenlik açısından sakınca oluşturmaması
Bu şartlardan birinde eksiklik bulunduğunda veya idare tarafından şüphe duyulduğunda, vatandaşlık başvurusu reddedilebilmektedir.
Evlilik Yoluyla Yapılan Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddi
Evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusunun reddedilmesi, yaygın bir durum olmasa da özellikle güvenlik, sahte evlilik şüphesi veya belgelerdeki tutarsızlıklar nedeniyle sıklıkla karşılaşılan bir karardır. Son zamanlarda Nüfus Müdürlükleri tarafından verilen ret kararlarında gerekçe olarak ‘ Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Edebilecek Bir Hal Bulunması ‘ ya da ‘ Milli Güvenlik Bakımından Engel Teşkil Edebilecek Bir Hal Bulunması ‘ halleri belirtilmektedir. Öncelikle belirtmemiz gerekir ki;
Başvurucuların hangi iş veya eylemlerinin kamu düzeni bakımından engel teşkil edeceğine ya da milli güvenlik bakımından engel teşkil edeceğine yönelik bir gerekçe sunulmamaktadır. Ancak tarafımızca takip edilen Türk Vatandaşlığı Başvurularının Reddine Yönelik dosyalarda karşılaşılan somut gerekçelerden bazıları şu şekildedir;
- Türk Vatandaşı eşin geçmişte Bank Asya Hesabının Bulunması,
- Türk Vatandaşı eşin geçmişte mahkumiyet cezası almış olması,
- Türk Vatandaşı eşin geçmişte soruşturma dosyası olması,
- Tarafların müşterek çocuklarının bulunmaması,
- Başvurucunun kendi ülkesinde kesinleşmiş hapis cezası almış olması,
- Yukarıda belirtilen durumlardan her hangi birisinin bulunmaması.
Yukarıda belirtildiği üzere, tarafların ret gerekçelerine neden olabilecek bazı durumlar olduğu gibi, hiçbir somut problem olmamasına rağmen başvuruların takdir yetkisi kapsamında reddedildiği de görülmektedir.
Başvurunun reddine yol açabilen temel kategoriler şunlardır:
1) Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Eden Durumlar
“Kamu düzeni bakımından engel” oldukça geniş bir kavramdır ve idare bu konuda ciddi bir inceleme yapar. Aşağıdaki haller bu kapsamda değerlendirilebilir:
- Sahte veya göstermelik evlilik şüphesi
- Belgelerde sahtecilik
- Adli sicil kayıtlarında kamu düzenini bozucu nitelikte suçlar
- Türkiye’de yasa dışı faaliyetlere karışma şüphesi
- Uzun süre ayrı yaşama, evlilik birliğinin fiilen sürmediğine ilişkin bulgular
Bu gibi durumlar mevcutsa başvurunun reddi kuvvetle muhtemeldir.
2) Milli Güvenlik Bakımından Sakıncalı Görülenler
“Milli güvenlik bakımından sakıncalı görünenler” kategorisi, en sık reddin dayanağı yapılan sebeplerden biridir. Güvenlik birimleri tarafından yapılan arka plan araştırması doğrultusunda şu durumlar belirleyici olabilir:
- Terör örgütleriyle irtibat veya iltisak şüphesi
- Radikal örgütlerle bağlantı iddiaları
- Uluslararası istihbarat verileri
- Ülke güvenliğini zedeleyebilecek faaliyetlerde bulunulduğu değerlendirmesi
Bu tür değerlendirmeler tamamen idarenin takdir yetkisi kapsamında yapılır.
3) Takdir Yetkisi Çerçevesinde Verilen Ret Kararı
Evlilik yoluyla vatandaşlık başvurularında idarenin geniş bir takdir yetkisi vardır. Bu, idarenin her başvuruyu bireysel olarak değerlendirebilmesi ve gerekli gördüğünde başvuruyu reddedebilmesi anlamına gelir.
Takdir yetkisi şu durumlarda devreye girer:
- Evliliğin gerçekliğine dair kuşku
- Mülakatlarda çelişkili beyanlar
- Birlikte yaşamaya yönelik objektif bulguların eksikliği
- Güvenlik taramalarındaki risk değerlendirmeleri
Takdir yetkisi keyfi kullanılamasa da hukuken geniş bir değerlendirme alanı tanır. Bu nedenle ret kararına karşı etkili bir hukuki mücadele yürütmek önemlidir.
Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddi Sonrası Başvurulabilecek Çözüm Yöntemleri
Başvurunun reddedilmesi sürecin bittiği anlamına gelmez. Hem idari aşamada hem de yargısal aşamada etkili çözüm yolları mevcuttur.
1) Ret Gerekçesinin Detaylı İncelenmesi
Vatandaşlık işlemleri İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülür ve ret kararı da yine Bakanlık tarafından verilir. Kararın tebliğ edilmesinden sonra ilk yapılması gereken, ret gerekçesinin net biçimde okunması ve analiz edilmesidir.
Genelde gerekçe şu kalıplardan biri olur:
- Kamu düzeni bakımından sakıncalı
- Milli güvenlik bakımından sakıncalı
- Evliliğin gerçek olmadığı kanaati
- Eksik veya hatalı belgeler
- İdarenin takdir yetkisi çerçevesinde uygun görülmediği
Her gerekçe için izlenecek yol farklıdır.
2) İdari İtiraz Başvurusu
Verilen ret kararına karşı, kararı veren idare nezdinde itiraz hakkı bulunsa da;tarafımızca takip edilen dosyalarda idareye itiraz yoluna hiç başvurulmadan doğrudan dava açılmaktadır. İdareye itiraz başvurusu uygulamada hiçbir sonuç vermemekte ve süreci uzatmaktan başka bir katkı sağlamamaktadır. İdareye başvuru yapıp yapmamanın, açılacak olan dava bakımından da bir önemi yoktur.
3) İdari Yargıda Dava Açma (İptal Davası)
Ret kararına karşı:
- Tebliğden itibaren 60 gün içindeidare mahkemesinde iptal davası açılabilir.
Mahkemeye başvurulması gereken durumlar özellikle şunlardır:
- Karar soyut bir güvenlik gerekçesine dayanıyorsa,
- Evliliğin sahte olduğuna dair kanıt sunulmamışsa,
- Takdir yetkisinin hukuka aykırı kullanıldığı düşünülüyorsa,
- Başvuru dosyasındaki eksiklik veya hata idarenin işlemlerinden kaynaklanıyorsa,
İptal davalarında mahkemeler sadece evrakla yetinmez; evliliğin gerçek olup olmadığı, devletin sunduğu güvenlik gerekçelerinin makul olup olmadığı gibi konuları da değerlendirir.
4) Yeni Başvuru Yapma İmkanı
Ret kararından sonra kişinin durumunu düzeltmesi ve şartları yerine getirmesi halinde yeniden başvuru yapılabilir. Özellikle:
- Eksik belgeler tamamlanmışsa
- Evliliğin gerçekliği güçlendirilmişse
- Güvenlik incelemesinde sorun oluşturan hususlar ortadan kalktıysa
Yeni başvuru mantıklı bir seçenek olabilir. Ancak süreç stratejik olarak yönetilmelidir.
Evlilik Yoluyla Yapılan Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddi Durumunda Kullanılabilecek Deliller
Ret kararını çürütmek için kullanılabilecek deliller oldukça geniştir. Bunlar:
Evliliğin Gerçek Olduğunu Gösteren Deliller
- Ortak konut kira sözleşmesi veya tapu kaydı
- Ortak banka hesapları
- Birlikte çekilmiş fotoğraflar
- Seyahat kayıtları
- Ortak çocuk varsa doğum belgeleri
- Aile yakınlarının ifadeleri
- Ev ziyaret tutanakları
Kamu Düzeni ve Güvenlik Açısından Olumlu Veriler
- Temiz adli sicil kaydı
- Yasal ikamet ve çalışma geçmişi
- Sosyal uyuma ilişkin belgeler
- Kamu kurumları ile olumlu ilişkileri gösteren raporlar
Bu tür deliller dava sürecini güçlendirir.
Ret Kararlarının En Yaygın Nedenleri ve Avukat Tavsiyeleri
Aşağıda, uygulamada sıkça karşılaşılan ret gerekçeleri ve bunlara ilişkin profesyonel tavsiyeler yer almaktadır:
1. Sahte Evlilik Şüphesi
- Mülakatlarda çelişkili cevaplar
- Birlikte yaşanmaması
- Eşyaların evde uyumsuzluğu
- Komşuların, aile bireylerinin olumsuz beyanları
Tavsiye:
Başvuru sahibi mutlaka doğru beyan vermeli, evlilikle ilgili detaylara hâkim olmalı ve evliliğin gerçekliğini destekleyen belgeleri başvuruya eklemelidir.
2. Güvenlik Gerekçeleri
- Yabancı ülke istihbarat bilgilerinde risk kaydı
- Terör örgütleri ile irtibat şüphesi
- Geçmişte ülkeden deport edilme durumları
Tavsiye:
Bu tür gerekçelerde profesyonel bir hukuki destek alınması kritik önem taşır.
3. İdari Takdir Yetkisinin Olumsuz Kullanılması
Bazı durumlarda idare, somut gerekçe sunmadan “takdir yetkisi” diyerek başvuruyu reddedebilir.
Tavsiye:
Bu tür kararlar yargıda sıklıkla iptal edilmektedir. Bu nedenle dava açmak etkili bir yöntemdir.
Başvuru Sahiplerinin Sıklıkla Yaptığı Hatalar
- Mülakatı önemsememek
- Belgeleri eksik sunmak
- Evliliğin gerçekliği konusunda yetersiz kanıt vermek
- Hukuki yardım almadan itiraz veya dava süreçlerini yürütmek
- Güvenlik sorgulamasında yanlış veya eksik bilgi vermek
Bu hatalar başvurunun reddine yol açabilir.
Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Daha Güçlü Hale Getirilmesi İçin İpuçları
- Başvuru dosyasını çok yönlü ve eksiksiz hazırlayın.
- Evliliğin gerçekliğine ilişkin delilleri baştan sunun.
- Mülakatlara hazırlanarak gidin.
- Adli sicil kaydınızı temiz tutun.
- İkamet izni ve adres kayıtlarınızı güncel tutun.
- Gerekirse bir avukattan profesyonel destek alın.
Bu adımlar başvurunun olumlu sonuçlanma ihtimalini artırır.
Sonuç: Ret Kararı Çaresiz Bir Durum Değildir
Evlilik yoluyla yapılan Türk vatandaşlığı başvurusunun reddi, başvurunun tamamen sona erdiği anlamına gelmez. Kamu düzeni ve milli güvenlik bakımından engel teşkil eden durumlar, milli güvenlik bakımından engel teşkil eden bir halin bulunması veya idarenin takdir yetkisiyle verdiği kararlar hukuki olarak denetlenebilir.
Bu süreçte en önemli unsur, ret gerekçesinin doğru analiz edilmesi, uygun kanıtlarla desteklenen bir dosya hazırlanması ve profesyonel hukuki destekle sürecin yönetilmesidir. Bu hususta avukatlık ofisimiz profesyonel hizmet sağlamaktadır. Aşağıda Evlilik Yoluyla Yapılan Türk Vatandaşlığının Reddine yönelik açmış olduğumuz davada Ankara 6. İdare Mahkemesi Tarafından verilen karar istifade edilebilmesi amacıyla örnek olarak eklenmiştir.
