Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve ilgili kanunlar uyarınca, her Türk vatandaşı erkek, belirli şartlar altında askerlik hizmeti ile yükümlüdür. Ancak Türk vatandaşlığını sonradan kazanan kişiler açısından, özellikle 18 yaşından önce vatandaşlık kazananların askerlik durumu farklılık gösterebilir. Bu yazımızda, 18 yaşından küçükken Türk vatandaşlığını kazanan kişilerin askerlik yükümlülüğü ve muafiyet halleri hakkında detaylı bilgi verilecektir.
Türk Vatandaşlığı Kazanımı ve Askerlik Yükümlülüğü
Türk Vatandaşlığı Kanunu’na göre, bir kişi doğumla veya sonradan vatandaşlık kazanabilir. Sonradan kazanım ise genellikle:
- Evlat edinme,
- Bireysel başvuru ve karar ile kazanım (istisnai, genel veya seçme yolu),
- Ana-babanın vatandaşlık kazanmasıyla birlikte çocuğun da vatandaşlığı alması,
şeklinde gerçekleşir.
Bu çerçevede, 18 yaşından küçükken Türk vatandaşlığını kazanan bir kişinin askerlik yükümlülüğü, diğer Türk vatandaşlarıyla eşdeğer olarak değerlendirilir. Ancak yükümlülüğün fiili uygulanmasında bazı istisnai durumlar söz konusudur.
18 Yaşından Küçükken Vatandaş Olanlar İçin Önemli Kriter: Kazanım Zamanı
Askerlik yükümlülüğünün belirlenmesinde en önemli kriter, vatandaşlığın kazanıldığı tarihte bireyin kaç yaşında olduğudur. Eğer kişi:
18 yaşından önce Türk vatandaşlığını kazanmışsa, Türk vatandaşı olan yaşıtları gibi askerlik hizmetiyle yükümlüdür.
Ancak kişinin yurt dışında ikamet etmesi, çifte vatandaşlığı olması, veya askerlik hizmetini yabancı ülkede yerine getirmesi gibi durumlar, yükümlülüğe istisnalar getirebilir.
Muafiyet, Erteleme ve Dövizle Askerlik Seçenekleri
Yabancı Ülkede Askerlik Hizmeti Yapmış Olanlar
Türk vatandaşlığını sonradan kazanan ve daha önce başka bir ülke adına askerlik hizmetini tamamlamış olan bireyler, bu durumu belgeledikleri takdirde askerlikten muaf tutulabilirler. Bu uygulama, 7179 sayılı Askeralma Kanunu’nun ilgili maddeleri kapsamında değerlendirilir.
Çifte Vatandaşlık Sahipleri
Çifte vatandaş olan bireyler, bazı durumlarda yabancı ülkedeki askerlik yükümlülüklerini yerine getirmeleri halinde Türkiye’de askerlikten muaf tutulabilir. Ancak bu durumun geçerli olabilmesi için:
- Askerlik hizmetinin resmi olarak tamamlanmış olması,
- Söz konusu hizmetin belgelenmesi,
Türkiye Cumhuriyeti konsoloslukları aracılığıyla Milli Savunma Bakanlığı’na başvurulması gerekmektedir
Dövizle Askerlik
Yurt dışında en az 3 yıl süreyle çalışan ve belirli döviz miktarını ödeyen vatandaşlar için dövizle askerlik uygulaması mevcuttur. Bu yöntemle askerlik hizmeti, kısa süreli bir temel eğitimle tamamlanmış sayılabilir.
Askerlik Ertelemesi (Tecil)
Eğitim, sağlık veya yurt dışında ikamet gibi nedenlerle askerlik ertelemeleri (tecil) mümkündür. 18 yaşından küçükken vatandaş olan ancak henüz askerliğe çağrılmamış bireyler, belirli koşulları taşıdıkları takdirde askerliklerini ileri bir tarihe erteleyebilirler.
Kısaca;
18 yaşından küçükken Türk vatandaşlığını kazanan kişiler, kanunen askerlik yükümlüsü sayılırlar. Ancak vatandaşlığın kazanılma şekli, kazanım zamanı, bireyin yaşadığı ülke, askerlik hizmeti durumu ve diğer özel koşullar, bu yükümlülüğün uygulanmasında farklılık yaratabilir. Özellikle çifte vatandaşlık, yabancı ülkede askerlik yapmış olma ve dövizle askerlik gibi istisnai durumlar, bireyin askerlikten muaf tutulmasına veya kısmen yerine getirmesine olanak tanımaktadır.
Hukuki Destek
Askerlik yükümlülüğü ve muafiyet durumları, kişiye özgü durumlara göre farklılık gösterebilir. Türk vatandaşlığını sonradan kazanan bireylerin askerlik süreci hakkında detaylı ve kişisel değerlendirme yapılması önem arz etmektedir. Bu nedenle, ilgili kişiler hukuki haklarını doğru kullanabilmek adına bir avukata danışmalı ve süreci profesyonel destekle yürütmelidir.
Av. Batın YILMAZ