Günümüzde küreselleşmenin etkisiyle, farklı ülkelerde yaşayan Türk vatandaşları ya da yabancılar, çeşitli nedenlerle yurt dışında mahkeme kararlarıyla karşı karşıya kalabilmektedir. Boşanma, miras, nafaka, velayet veya ticari uyuşmazlıklar gibi konularda yabancı mahkemelerce verilen kararların Türkiye’de geçerli olabilmesi ise tanıma ve tenfiz davaları yoluyla mümkündür.
Bu yazımızda, yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de nasıl geçerli hale geldiğini, tanıma ve tenfiz davalarının ne anlama geldiğini, kimlerin bu davaları açabileceğini ve sıkça karşılaşılan soruları ele alacağız.
1. Yabancı Mahkeme Kararlarının Türkiye’de Geçerliliği Nedir?
Yabancı bir ülkede verilen mahkeme kararları, doğrudan Türkiye’de hukuki sonuç doğurmaz. Bu kararların Türkiye’de geçerli olabilmesi için Türk mahkemeleri tarafından onaylanması gerekir. İşte bu noktada iki temel kavram karşımıza çıkar: tanıma ve tenfiz.
2. Tanıma ve Tenfiz Davaları Nedir?
Tanıma Davası
Tanıma, yabancı bir mahkeme kararının Türkiye’de kesin hüküm veya kesin delil olarak kabul edilmesidir. Örneğin, yabancı mahkemeden verilen boşanma kararının Türkiye’de nüfus kayıtlarına işlenebilmesi için öncelikle tanınması gerekir.
Tenfiz Davası
Tenfiz ise, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icra edilebilir hale getirilmesidir. Yani sadece hükmün varlığını değil, uygulanmasını da sağlar. Örneğin, yabancı bir mahkeme tarafından verilen nafaka veya tazminat kararı, Türkiye’de icra edilebilmesi için tenfiz edilmelidir.
3. Tanıma ve Tenfiz Davalarının Şartları
Tanıma ve tenfiz davaları, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) hükümlerine tabidir. Bu davalarda temel şartlar şunlardır:
- Kararın kesinleşmiş olması,
- Kararın karşılıklılık (mütekabiliyet) ilkesine uygun bir ülkede verilmiş olması,
- Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmemesi,
- Kararın Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmaması gerekir.
4. Yurt Dışı Miras ve Tanıma – Tenfiz İlişkisi
Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız açısından yurt dışı miras davaları da sıklıkla tanıma ve tenfiz süreçleriyle ilişkilidir. Örneğin, Almanya veya Fransa’da verilen bir miras paylaşım kararının Türkiye’de tapu işlemlerinde geçerli olabilmesi için tanıma veya tenfiz kararı alınması gerekir. Bu tür durumlarda hem miras hukuku hem de yabancılar hukuku alanında uzman bir avukatın desteği büyük önem taşır.
5. Boşanma Kararlarının Tanınması
Yurt dışında verilen boşanma kararlarının Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma davası açılması gerekir. Ancak, 2018 yılında yapılan yasal düzenleme ile, belirli şartların sağlanması durumunda artık mahkeme kararı olmadan da nüfus müdürlükleri nezdinde idari tanıma işlemi yapılabilmektedir.
Buna rağmen, taraflardan biri itiraz ederse veya eksik belgeler varsa, boşanma avukatı aracılığıyla mahkeme nezdinde tanıma davası açmak gerekebilir.
6. Yabancılar Hukuku ve Uzman Desteği
Yabancılar Hukuku, uluslararası özel hukukla yakından ilişkili bir alandır. Özellikle yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de uygulanması, miras veya aile hukuku alanındaki uyuşmazlıklar, oturum ve vatandaşlık işlemleri gibi konularda uzmanlık gerektirir. Bu tür süreçlerde, deneyimli bir Beylikdüzü avukat ekibinden hukuki destek almak sürecin doğru ilerlemesini sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Yabancı bir mahkeme kararı Türkiye’de otomatik olarak geçerli olur mu?
Hayır. Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma veya tenfiz davası açılması gerekir.
2. Yurt dışında boşanan bir çift Türkiye’de de boşanmış sayılır mı?
Ancak tanıma işlemi yapılırsa Türkiye’de de boşanmış sayılır. Aksi halde nüfus kayıtlarında hâlen evli görünürler.
3. Tanıma ve tenfiz davası ne kadar sürer?
Sürenin uzunluğu dosyanın içeriğine ve tarafların ikamet ettikleri yere göre değişmekle birlikte ortalama birkaç ay içinde sonuçlanabilir.
4. Tenfiz davası için karşı ülkede yeniden dava açmak gerekir mi?
Hayır, sadece Türkiye’de ilgili mahkemede açılacak dava yeterlidir.
5. Hangi mahkemede tanıma veya tenfiz davası açılır?
Yetkili mahkeme, davalının Türkiye’deki yerleşim yeri mahkemesidir. Yerleşim yeri yoksa, dava İstanbul, Ankara veya İzmir mahkemelerinde açılabilir.
Sonuç
Yabancı mahkemelerden verilen kararların Türkiye’de geçerliliği, doğru bir şekilde yürütülmesi gereken hukuki bir süreçtir. Tanıma ve tenfiz davaları, gerek boşanma gerek miras gerekse ticari konularda, kişilerin haklarının korunması açısından büyük önem taşır.
Bu süreçte, Yabancılar Hukuku ve Uluslararası Özel Hukuk alanında deneyimli bir Beylikdüzü avukat desteği almak, sürecin hızlı ve sorunsuz ilerlemesini sağlayacaktır.
Batin Yılmaz Hukuk Bürosu olarak, yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi, yurt dışı miras işlemleri, yabancılar hukuku ve aile hukuku alanlarında profesyonel hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktayız.
Yukarıda izah ettiğimiz yabancı mülkiye kararını Türkiye’de tanınmasına ilişkin Sivas 2. Aile mahkemesinden almış olduğumuz karar ekte belirtilmiştir.
📍Beylikdüzü Avukat |Batın Yılmaz Hukuk Bürosu
🌐 www.batinyilmaz.av.tr