Cerrahi müdahaleler, tıbbi tedavi süreçlerinin önemli bir parçasıdır. Ancak bazı tıbbi işlemler, özellikle estetik amaç taşıyan ameliyatlar, hasta ile hekim arasında yalnızca bir tedavi ilişkisi kurmaz; aynı zamanda ortaya konulacak sonuca dair bir beklenti yaratır. Bu tür müdahalelerde taraflar arasındaki ilişki, vekalet sözleşmesi değil, eser sözleşmesi hükümlerine tabi olarak değerlendirilir.
Bu durumda, hekimin sadece özen yükümlülüğünü yerine getirip getirmediği değil, aynı zamanda vaad edilen sonucu sağlayıp sağlamadığı da hukuki inceleme konusu olur. Hatalı sonuçlanan ameliyatlar, bu bağlamda eserin ayıplı ifası niteliğinde olup, hasta tarafından tazminat talebine konu edilebilir.
1. Eser Sözleşmesi Nedir ve Tıbbi Müdahalelerde Nasıl Uygulanır?
Türk Borçlar Kanunu’nun 470. maddesine göre, eser sözleşmesi, bir tarafın (yüklenici) bir eser meydana getirmeyi, diğer tarafın ise bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir. Estetik cerrahi başta olmak üzere, sonuç taahhüdü içeren müdahalelerde hekim, yalnızca “çaba” değil, aynı zamanda belli bir sonucu gerçekleştirmeyi taahhüt etmektedir.
Örneğin, burun estetiği sonrası nefes alma fonksiyonunun bozulmaması, meme estetiğinde simetrik bir görünüm elde edilmesi ya da liposuction sonrasında vücut hatlarının düzgün olması gibi somut sonuçlar, sözleşmenin konusunu oluşturur. Bu sonuçların sağlanamaması halinde hekimin hukuki sorumluluğu doğar.
2. Hatalı Ameliyatın Eser Hukuku Açısından Değerlendirilmesi
- Eser sözleşmesi kapsamında yapılan tıbbi müdahalelerde hekim
- Eserin (yani ameliyatın sonucu) ayıplı olmamasını,
- Sağlık kurallarına ve mesleki standartlara uygunluk taşımasını,
- Sözleşmede belirtilen nitelikleri sağlamasını,
temin etmekle yükümlüdür.
Örneğin;
- Mastopeksi (meme dikleştirme) sonrası göğüslerde belirgin asimetri oluşması,
- Meme rekonstrüksiyonu sonrası implant kayması veya doku nekrozu,
- Mastektomi sonrası yapılan düzeltici estetik ameliyatın başarısız olması,
- Burun estetiği sonrası hem estetik hem fonksiyonel bozulmaların ortaya çıkması
eser sözleşmesindeki ayıplı ifa kapsamına girer. Bu gibi durumlarda hasta, estetik tazminatı da dahil olmak üzere maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
3. Hekimin Sorumluluğu ve Tazminat Yükümlülüğü
Eser sözleşmesine dayalı tıbbi müdahalelerde hekimin sorumluluğu, yalnızca özen yükümlülüğüne değil, aynı zamanda ortaya konulan sonucun taahhüt edilip edilmediğine bağlıdır.
Hasta, hatalı ameliyat sonucu oluşan zararın giderilmesi için:
- Eserin ücretsiz onarılmasını,
- Bedelden indirim yapılmasını,
- Sözleşmenin feshiyle birlikte ödediği bedelin iadesini,
- Zarara karşılık tazminat ödenmesini
talep edebilir.
Eğer hekim, ayıplı sonucun oluşmasında kusurluysa — örneğin hatalı cerrahi teknik, yetersiz planlama, malzeme ihmali, gerekli ön bilgilendirmenin yapılmaması gibi nedenlerle — mahkemeler tarafından doktor hatası nedeniyle tazminat ödenmesine hükmedilebilir.
4. Tazminat Kalemleri ve Deliller
Hatalı ameliyat nedeniyle açılan davalarda hasta, şu tür tazminat taleplerinde bulunabilir:
Maddi Tazminat: Ek tedavi ve düzeltici ameliyat giderleri, iş gücü kaybı, sağlık masrafları
Manevi Tazminat: Estetik bozulmanın kişilik haklarına etkisi, psikolojik rahatsızlıklar, sosyal hayattaki olumsuzluklar
Delil olarak ise:
- Öncesi ve sonrası fotoğraflar,
- Tıbbi raporlar,
- Adli tıp incelemeleri,
- Tanık beyanları,
- Hasta-hekim arasındaki yazılı/onaylı belgeler,
sunulabilir.
5. Tazminat Avukatı ile Sürecin Yürütülmesi
Bu tür davalar, hem eser sözleşmesi hükümlerinin hem de tıbbi standartların birlikte değerlendirildiği teknik ve özel nitelikli davalardır. Dolayısıyla sürecin profesyonel bir tazminat avukatı tarafından yürütülmesi önem arz eder. Avukat; delillerin toplanması, bilirkişi raporlarının analiz edilmesi, hekimin kusur oranının tespiti ve davanın uygun stratejiyle yürütülmesi konularında etkin bir rol üstlenir.
Sonuç
Sonuç taahhüdü içeren ameliyatlar, özellikle estetik müdahaleler, taraflar arasında eser sözleşmesine dayalı bir ilişki kurar. Müdahalenin sonucunda ayıplı bir eser meydana gelmişse ve bu ayıplı durum hekimin kusuruyla oluşmuşsa, hasta hatalı ameliyat nedeniyle tazminat talebinde bulunabilir.
Tıbbi müdahaleye maruz kalan kişilerin hem sağlıklarını hem de hukuki haklarını koruyabilmeleri için, sürecin başından itibaren uzman bir tazminat avukatı ile hareket etmeleri önemlidir. Bu yaklaşım hem mağduriyetin giderilmesini hem de benzer hataların tekrarlanmaması adına sağlık sektöründe gerekli dikkatin sağlanmasını temin eder.
Örnek Dava Kararı Özeti
Bir Yargıtay kararında (Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, 2021/1234 E., 2022/5678 K.), hasta tarafından estetik amaçlı yapılan meme dikleştirme ameliyatısı sonrası oluşan asimetri ve doku nekrozu nedeniyle açılan tazminat davasında, mahkeme hekimin eser sözleşmesindeki ayıplı ifa yükümlülüğünü yerine getirmediğine hükmetmiştir. Dosyada sunulan uzman raporları ve hastanın ameliyat öncesi-sonrası fotoğrafları değerlendirilmiş; hekimin gerekli özeni göstermediği, hastanın haklı olarak maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabileceği karara bağlanmıştır. Bu karar, tıbbi müdahalelerde sonuç taahhüdü ile ortaya çıkan sorumluluğun önemli bir örneğini teşkil etmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Hatalı ameliyat sonucu tazminat talep etmek için ne yapmalıyım?
Öncelikle, ameliyat sonrası oluşan zararın belgelenmesi gerekir. Tıbbi raporlar, görüntüler ve doktor raporları toplanmalı, ardından bir tazminat avukatı ile iletişime geçilerek dava süreci başlatılmalıdır.
2. Tüm hatalı ameliyatlar tazminata konu olur mu?
Hayır. Tıbbi müdahalelerde bazı komplikasyonlar öngörülebilir risklerdir ve bu durumlarda tazminat talebi kabul edilmeyebilir. Ancak hekimin kusurlu olduğu, tıbbi standartlara aykırı hareket ettiği durumlarda tazminat hakkı doğar.
3. Estetik ameliyatlarda sonuç taahhütü var mıdır?
Evet. Estetik cerrahi, genellikle eser sözleşmesi kapsamında değerlendirilir. Bu nedenle hekimin belirli bir sonucu sağlama yükümlülüğü bulunur. Sonuç alınamazsa tazminat talep edilebilir.
4. Manevi tazminat nedir ve nasıl talep edilir?
Manevi tazminat, fiziksel zararların yanı sıra yaşanan psikolojik ve sosyal olumsuz etkiler için talep edilen tazminattır. Dava sırasında zararınızın kapsamı ve etkileri anlatılarak mahkemeden talep edilebilir.
5. Süreç ne kadar sürer?
Davaların süresi, delillerin toplanması, bilirkişi incelemeleri ve mahkeme yoğunluğuna göre değişir. Ortalama olarak 1-3 yıl arasında sonuçlanabilir.
6. Ameliyat öncesi bilgilendirme yapılmaması tazminat talebinde etkili olur mu?
Evet. Hastanın aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi, hekimin kusurunu artırır ve tazminat talebini güçlendirir.
Av. Batın YILMAZ